30-08-2025, 10:06
Musiqinin diliylə danışan Fərman
Haqqında söhbət açacağım gənc xanəndə Fərman Məmmədov Azərbaycanın ən gözəl, səfalı bölgəsi olan, ilin hər fəslində, dünyanın hər yerindən turistlər gələn, Şahdağın qoynunda məskən salan Qubada, Birinci Nügədi kəndində anadan olub. Şəninə mahnılar yazılan, tarixləşən Şahdağı, Xınalığı, dünyanın sirr sandığı olan “Qəçreş”, “Təngəaltı”, şəlaləsiylə hər kəsi heyran edən Quba. Cümlə gözəlliyi ilə öyünən Quba!
Dağların şahıdı, Şahdağın sənin,
Nazlı bir gəlindi çölün, çəmənin.
Azərbaycan adlı ulu vətənin,
Sirli, möcüzəli daşısan, Quba!
Xınalıq dünyanın sirr sandığıdır,
Möcüzə bağçası cənnət bağıdır,
Hər günün toy-büsat, çal-çağırlıdır,
Cümlə gözəlliyin tacısan, Quba!
Qudyalçayın layla çalır gecələr,
"Qəçrəş"ində çox qonağın dincələr,
"Təngəaltı" baxışlara nur çilər,
Cənnətin özüylə qoşasan, Quba!
Şahdağda Quba, həm Qusar bərqərar,
Ətəyində möhtəşəm bir dünya var,
Şəninə yazılıb şeir, dastanlar,
Yaşın çox olsa da, cavansan, Quba!..
Məmmədov Fərman Ağagül oğlu doğulduğu Birinci Nügədi kəndindəki Z.Kərimov adına 1 saylı orta Quba Uşaq Musiqi məktəbində 5 il musiqi təhsili alıb. Məktəbin müdiri İlqar Məmmədov Fərmanın səsini, ifaçılıq bacarığını görmüş və qarmon sinifindən xanəndəliyə yönəltmişdir. 5 il Coşqun Beydullayevdən musiqi təhsili almışdır. Musiqilə nəfəs alan bu balaca, gülərüz, mehriban oğlanın üzünə İlahi uğur qapısı açmışdır. Xan Şuşinskinin 115 illiyinə həsr olunmuş 3-cü muğam festivalında uğurlu çıxışına görə “Fəxri Fərman”la təltif olunub. Bununla yanaşı dahi bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəylinin 130 illik yubileyindəki çıxışı, ifası çox bəyənilmiş və sanki onun ilk uğurlu konsert proqramı olmuşdu. Sonra ardıcıl Quba, Ağsu, Xaçmaz rayonlarında, Milli Xalça Muzeyində və bir çox dövlət tədbirlərində çıxışları onu daha çox tanıtdırıb. Hər çıxışından sonra diplomlar, mükafatlar, tərifnamələr verilir.
Xanəndə olmaq hər kəsin arzusu ola bilər, amma insanların sevgisini ifasıyla qazanmaq, sevilmək yalnız Fərman kimi istedadların bacaracağı işdir...
Fərmanı telekanallarda görmüşdüm, səsini, ifasını çox bəyənmişdim. Söhbət etdikdən sonra bir daha əmin oldum. Axı mən həm də musiqişünasam, istedadı tanıya bilirəm...
Musiqiçi olmaq – möhtəşəm ifasıyla qəlb qapıların açmaqdır. Bizim bu gözəl oğlan Fərman həmin qapılardan asanlıqla içəri girməyi bacarır. Söhbət zamanı ona sual verdim ki, bu uğurların üçün kimə borclusan?
“Öncə bizi yaradan uca Allaha, sonra məni dünyaya gətirən, hər əziyyətimi çəkən, böyüdən ağzı dualı gözəl anama, 1-ci sinifdən bu günə qədər mənə elm, təhsil öyrədən nəcib, xeyirxah insan olan müəllimlərimə ömrüm boyu borcluyam, minnətdaram”.
Mənim qəhrəmanım gənc ifaçı Fərman səsi ilə könülləri, musiqilə yolları işıqlandırmışdır. Əslində musiqinin dili ilə danışmağı bacaran insan sanki dünyanın ən gözəl, mənalı, unudulmaz həyat hekayələrini söyləyir. Bizim Fərman da o insanlardan biridir...
Fərmanın səsi, sadəcə bir melodiya deyil, həm də ruhun sükutuna toxunan həzin bir pıçıltıdır. Onun hər ifası gözəldi, gəncliyini, nəfəsini, istedadını rəngarəng musiqiyə çevirmişdir.
Bunu öncə deməliydim, Fərman 2019-da Asəf Zeynallı adına musiqi kollecinə, xanəndəlik sinifinə daxil olur. Xanəndəlik üzrə Xalq artisti Alim Qasımovun sinfini bitirir. Muğam üzrə Xalq artistləri Gülyaz və Gülyanaq Məmmədovalardan dərs alır, mükəmməl öyrənir, onların sevimli tələbəsi olur.
2023-cü ildə Azərbaycan Milli Konservatoriyasına qəbul olur. Burada Konservatoriyanın baş müəllimi Vüqar Əliyevdən dərs alır. Elə bu musiqi ocağında əməkdar artist Bəyimxanim Vəliyevadan metodika üzrə, vokal dərslərini isə Prezident təqaüdçüsü, Əməkdar artist Ramil Qasımovdan almışdır.
Fitri istedadı, səhnə mədəniyyəti, şux qaməti, bənzərsiz səsi olan Fərman, media aləmində, sosial şəbəkələrdə, kanallarda tanınmağa başlamışdır. O, muğamla yanaşı, xalq, bəstəkar mahnılarına da müraciət etmiş və uğur qazanmışdır. Özünün dediyinə görə ilk trend olduğu mahnılardan biri çox dəyərli, unudulmaz mahnıların bəstəkarı Bəhram Nəsibovun “Sənsiz yaşaya bilmirəm” ”mahnısı olub. İnstqram və tiktokda uğur qazandı. Sonra dünya şöhrətli Xalq artisti Zeynəb Xanlarovaya məxsus olan “Gül mənimdir” mahnısı oldu. Fərman təzə mahnılar üzərində məsuliyyətlə, sevgilə işləyir, musiqisi bəstəkar Əli Baxışa, söz Z.Bəhmənliyə aid olan mahnıları var, artıq hazırdır. Söhbət zamanı Fərmana belə bir sual verdim:
“Sənin nəslində musiqiçi kimsə olub? Bu istək səndə hardandır?”
“Bəli, ana nənəmin çox gözəl məlahətli, zil səsi olub. Nənəm rayonumuzda, obamızda xınayaxdı, nişan və qadın toy məclislərində iştirak edib. Nənəmin gözəl səsi və oxumaq arzusu olmağına baxmayaraq, babam və ailəsi səhnəyə çıxmağa icazə verməyiblər. Nənəmin arzusu, musiqiyə olan sevgisi elə o məclislərdə qalıb. Möhtəşəm səsi vardı nənəmin. Sanki mən nənəmin yarımçıq qalan arzularını yaşadıram, yolunu davam etdirirəm”.
Bundan əlavə, iki-üç nəfər də nəslimizdə tar-qarmon çalan kişi ifaçı olub.
Yuxarıda adlarını çəkdiyimiz şöhrətli, hörmətli müəllimləri Fərmanla fəxr edir, onu çox sevirlər. Fərman səsin sehrinə düşüb, musiqi ilə nəfəs alır, melodiyalarda gizlənən gənclik, bütövlükdə ulduz kimi parlayacaq.
Əzizimiz Fərman bəy, bu sənət yolunda sənə əbədi yaşıl işıq, bol uğurlar, sağlam, bərəkətli ömür, xoşbəxtlik diləyirəm. İnşallah, sorağın dünyanın hər yerindən gələcək. Buna biz inanırıq.
Zeynəb Bəhmənli,
şairə-publisist, musiqişünas,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər
Birliklərinin üzvü, “Qızıl qələm”, “Natəvan”,
“Məhsəti”, “İraq-Türkmən Yazarlar Birliyin”in
fəxri üzvü, “Dünya Söz Akademisi”nin Edebiyyat
və şeir diplomçusu, Prezident mükafatçısı
30-08-2025, 09:58
XOŞ TƏSSÜRATLI BİR SƏFƏR
Dünya söz Akademisinin Uluslararası Halk Ozanları Hacı Bektaş Buluşması Kültür Merkezinin simpoziumunda 11 ölkədən tanınmış ziyalılar, elm, sənət adamları iştirak etmək üçün dəvət almışlar. Azərbaycandan 3 nəfər Qarabağ Universitetinin filologiya kafedrasının müdiri, filologiya elmləri doktoru Əzizağa Nəcəfov, həmin üniversitetin dosenti, filologiya elmləri doktoru Aynur Nəcəfova və mən.
Öncə onu deyim ki, uzun illərdi qardaş ölkə Türkiyəni görmək, sənət incilərindən biri olan Ayasofiyanı, Hacı Bektaşi ziyarət etmək və Atatürkün heykəlini görmək ən böyük arzum olub. Mən bu səfər üçün öncə Uca Allaha, sonra Söz Akademisini Azərbaycanda təmsil edən şair-dramaturq, doktor Qardaş bəy Əlişoğluna, Dünya Söz Akademisinin başkanı, professor Hayrettin bəy İvginə və Mustafa bəy Özcivana çox təşəkkür edirəm. Bu səfər günlərində mənə övladım kimi sevgi, diqqət, qayğıyla yanaşan Əzizağa bəyə və Aynur xanıma minnətdaram, Allah onlardan razı olsun.
Mən ilk dəfə Türkiyədə belə mötəbər tədbirdə olurdum. Bakıdan İstanbula, oradan da Kapadokiyaya uçduq. Heç kimi tanımırıq, amma bizi qarşılamağa gələnlər saat yarım gecikən təyyarəmizi səbrlə gözləyiblər. Bir də gördük ki, əllərində bizim adlarımız yazılmış iri plakat olan iki nəfər o baş-bu başa gəzirlər. Beləcə bizi gördülər və apardılar Nevşehir Hacı Bektaş ilçəsinə “Evrim otel”ə. Orada bizi professor Hayrettin bəy İvgin, Mustafa bəy Özcivan və digər ölkələrdən gəlmiş nümayəndələr gözləyirdilər. Bir az dincəldikdən sonra bizi yeməyə apardılar. Bizimlə bərabər Özbəkistan, Kosova, Qazaxıstan, İran, Qırğızıstan, Ankara, Anadolu, Gürcüstandan olan sənət, elm adamları da var idi. Səhəri gün saat 10:00-da Hacı Bektaş Veli Kültür Mərkəzində proqram üzrə tədbir başlandı. Hamımızı adımızla hansı ölkədən gəlmişiksə, təqdim etdilər. Çıxış üçün hər kəsə 10 dəqiqə vaxt verilmişdi. Azərbaycandan Əzizağa və Aynur Nəcəfovlar, mən Zeynəb Bəhmənli, Özbəkistan İslam Mədəniyyət Mərkəzindən Durdana Rasulova, Kosovadan Taner Güclütürk, Qazaxıstandan Marlen Adilov, Qırğızıstandan Tolkun Asirdınova, Kyral Asanaliyeva, Gürcüstandan Şərqşünas Mzısa Buskivadze, İrandan İlqar Baharlı, Türkiyədən Çiğdem Boz, Mehmet Çeribaş, Mehmet Yardımçı və digərləri. Səhəri gün Ankaradan gəlmiş (60 nəfər) ozanlar xor kollektivi çıxış etdi. Xarici ölkələrdən gələn qonaqlara müxtəlif diplomlar təqdim olundu.
Orada olduğumuz 4-cü gecə “Evrim otel”in akt zalında qonaqlıq və çal-çağır, konsert oldu. Öncə Hayrettin İvgin çıxış etdi, sonra Mustafa bəy şeir dedi, həm də oxudu. Amma Hayrettin bəy öz çıxışından sonra mənə söz verdi, Qarabağa və Türkiyəyə aid şeirlər söylədim, kitablar və “Mübariz qadın” jurnalımızı təqdim etdim. Həmin simpoziumda mənə ayrılıqda 2 diplom və 1 təşəkkürnamə verildi. Ozan Nurgül Ateş çoxlu aşıq mahnıları oxudu.
Sonra Xanım Göyçəlinin ifa etdiyi, sözləri mənim olan “Mən gözəllər gözəliyəm” oynaq saz havasına yaxşıca oynadlılar. Əsas onu qeyd edim ki, tədbirdən sonra bizi tarixi yerlərə, ziyarətgahlara apardılar. Birinci Atatürkün heykəlini ziyarət etdim.
Nevşehirdə, Hacı Bektaşda olduğumuz yerlər:
1. Hacı Bektaşın ev muzeyi;
2. Bektaş türbəsi;
3. Dörd qapı məqamı;
4. Aslanlı çeşmə;
5. Badəm Sultan türbəsi;
6. Qaymaqlıda yeraltı şehir;
7. XI yüzilliyin Görəmə monastrı və 7 külesi. Rahibələr ilə rahib okulu;
8. Üçhisar kalesi, 9 mərtəbəli Göremə qülləsi;
9. Pəri bacaları;
10. Göremə Açıq hava muzeyi;
11. Kapadokiya vadisi;
12. Kapadokiya bəyaz atlar ölkesi;
Hacı Bektaş Veli adına Türk xalqı sayqı ilə ehtiramla inam bəsləyir. Hacı Bektaşın adına tarix muzeyi, ev muzeyi, xüsusi qızlar liseyi, Mədəniyyət Mərkəzi, ziyarətgah, Hacı Bektaş Veli Atatürk tarix muzeyi var. Bunların hamısında xatirə şəkilləri çəkdirdik. Bu saydığım, yuxarıda adını çəkdiyim 12 tarixi yerlərə dünyanın hər yerindən turistlər gəldiyini gördüm.
Yeri gəlmişkən Hacı Bektaş Veli Xorasanın Nişabur şəhərində dünyaya gəlmişdir. Onunla eyni illərdə Xorasanın Belh şəhərində tarixi şəxsiyyət Mövlana Cəlaləddin Rumi də dünyaya gəlibdi. Türkiyədə onlar görüşmüşlər.
Hacı Bektaşın babası Hz. Mühammedin nəvəsi (torunu) 7-ci imam Museyi Kazımın soyundan olan seyid İbrahimin və Hatem xatunun oğludur. Ona bəzən Hacı Bektaş Xorasani də deyirmişlər. O, 1221-ci ildə Xorasanı tərk edərək, Azərbaycan üzərindən keçib Anadoluya gəlmişdir. M.K.Atatürk Ankaraya gedərkən 1919-cu ildə Hacı Bektaşı və Çələbi Cəmalləddini ziyarət etmişdir.
Mən bizim “Mübariz qadın” jurnalımızı da aparmışdım. Mahirə xanım Əsədovaya hərs olunmuş xüsusi buraxılışı məclisdə Dünya Söz Akademisinin başkanı professor, dəyərli yazar Hayrettin bəy İvginə təqdim etdim və o xanım haqqında məlumat verdim. Başkan da öz dərgisi olan “Kültür çağlayanı” adlı jurnalından və kitablarından göndərdi. Mənə də jurnal, “Sarı gəlin”, “Aşıq Veysəl” və “Şah İsmayıl” kitablarını hədiyyə etdi. Yeri gəlmişkən deyim ki, Hayrettin bəy “Sarı gəlin” kitabında tarixi faktları açıqlayıb. Mənfur ermənilərin yalanını üzə çıxarıb. Eləcə də “Aşıq Veysəl”in həyat və yaradıcılığını göz önünə gətirib, çox dəyərli bir əsərdi.
Orada digər tanımış yazar Kamber Özcivan bəy mənə gözəl, nəfis formada hazırlanmış kitab bağışladı.
“Hacı Bektaş Veli Dergahı ve Bektaşilik” adlı bu kitabı çox sevdim. Kitabda İslamın dəyərləri, Alevi-Bektaşı toplumunun sorunlarını, çözüm yollarını qələmə almışdır. Bu mövzuda ilk kitabı tanınmış yazar Kamber bəy Özcivan yazıb. Kitab çox dərin məzmunlu, samballı, oxunaqlı, tarixi faktlara əsaslanır.
Mən kitablar üçün professor Hayrettin bəy İvginə və yazar Kamber Özcivana çox təşəkkür edirəm...
Orada mənə Uluslararası Dünya Söz Akademisinin “Kültür ve Edebiyyat Ödülü” diplomu təqdim olundu.
Zeynəb Bəhmənli,
AYB-nin və AJB-nin üzvü,
İrak-Türkmən Yazarlar Birliyinin fəxri üzvü,
Prezident mükafatçısı, şairə-publisist, Musiqişünas
20-08-2025, 14:01
Dərələyəzli Molla İmranın yüz il qorunan qədim kitabları - FOTOLAR
Professor Mahirə Hüseynova: “Dərələyəz mahalının sayılıb-seçilən ruhanilərinə məxsus elmi irsin öyrənilməsi Türk dünyasının vacib tərkib hissəsi olan bu coğrafiyanın mədəni irsi haqqında dolğun təsəvvür yaradar”.
Əsrarəngiz gözəllikləri, meşə massivi, dağ silsiləsi, flora və faunası, bitgi örtüyü, yaylaqları, bulaqları, kəhrizləri, maddi və qeyri-maddi mədəniyyət abidələri ilə insanları heyran qoyan qədim türk yurdu Dərələyəz mahalı təkcə təbiəti ilə deyil həm də elmi-ədəbi mühiti ilə də öz səciyyəvi xüsusiyyətlərini qormuşdur. Təsadüfi deyil ki, fransız əsilli rus səyyahı İvan İvanoviç Şopen Qərbi Azərbaycanın Dərləyəz mahalını Qafqazın İsveçrəsi adlandırıb. Xüsusilə Dərləyəzin folkloru, elmi və ədəbi mühtinin formlaşdırdığı zəngin miras Qərbi Azərbaycan mədəni irsinin ən vacib tərkib hissəsidir.
Dərələyəz mahalının elmi ədəbi mühitinin öyrənilməsində ruhani institutunun elmi təsissatları olan mədrəsələrin fəaliyyəti də mühüm yer tutur. Çar Rusiyası dönəmində Dərələyəz mahalının bir çox kəndlərində dini təlimlər keçən mədrəsələr əsl elm ocaqları idi. Bundan başqa həmin mədrəsələrdə dini təhsil alan ruhanilər sonra dini təhsilini davam etdirmək üçün İraqın Nəcəf, Suriyanın Şam və və İranın Qum şəhərində dini hövzələrdə öz təhsillərini davam etdirirdilər. Adıçəkilən coğrafiyada əsasən İslam dinin Cəfəri (şiə) məhzəbinə etiqad göstərdikləri üçün daha çox akademik şiə ruhani təsisatlarının yerləşdiyi həmin şəhərlərdə təhsillərini davam etdirirdilər. Nəzərə alsaq ki, əhalinin böyük hissəsi həmin dönəmlərdə savadsız idi o halda akademik dini təhsil almış şəxslərin ruhani qismində cəmiyyət üçün nə qədər faydalı olduğu göz önündə canlanır. Belə şəxslər sonradan mahalın elmi və ədəbi mühitini formalaşmasında aparıcı rol oynayırdılar.
Bu gün haqqında söhbət açacağımız Molla İmran da belə şəxslərdən biridir. Molla İmran Həsənalı oğlu Həsənov 1865-ci ildə Dərələyəz mahlının Terp kəndində anadan olub. İlk dini təhsilini atası Həsənalıdan alıb (atası Nəcəfdə dini təhsil alması bildirilir). İmran Həsənov 1882-ci ildə Terp kəndindən İraqın Nəcəf şəhərinə gedərək orada 1895-ci ilədək təhsilini davam etdirib. 1896-cı ildə Dərələyəzə qayıdaraq mahalın saylı-seçilən din xadimlərindən olub.1905-1906-cı ildə ermənilər tərəfindən dinc əhaliyə qarşı həyata keçirilən soyqırımının şahidi olub. Ailəsi ilə birlikdə 1918-1919-cu illərdə Cənubi Azərbaycana keçməli olub. Sonra isə öz dogma kəndlərinə qayıdıb. O, Sona Ağamalıyeva-Həsənova (1874-1974) ilə ailə qurub. İmran Həsənov ömrünün sonuna qədər (1925) Dərləyəz mahalında dini fəaliyyətlə məşğul olub. Övladları və həyat yoldaşı 1951-ci ildə öz doğma yurdlarından deportasiya edilərək Salyan rayonun Qarabağlı kəndinə köçüblər. Hazırda İmran Həsənovun nəsli burada yaşayır. Molla İmranın nəslinin davamçısı Hacı Hüsnü Həsənov onun yolunu davam etdirir. O, Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin Salyan (Şirvan, Nefçala, Hacıqabul) rayonu da daxil olmaqla bir neçə rayonun Qazısıdır.
Molla İmranın zəngin kitabxanası ailə üzvləri tərəfindən yuz ildən artıqdır ki, mühafizə edilərək qorunmuşdur. Hazırda bu zəngin kitabxana din xadimi Hacı Hüsnünü şəxsi arxivində saxlanılır. Molla İmranın kitabları Dərləyəz elmi-ədəbi mühitinin öyrənilməsində önəmli mənbələrdəndir. Bu sahədə elmi araşdırmalar aparan ADPU-nin prorektoru professor Mahirə Hüseynova bu kitabların tədqiq edilməsini zəruri hesab edir. Qeyd edək ki, professor M.Hüseynova Qərbi Azərbaycan aşıq mühitinə aid ilk doktrorluq dissertasiyasının müəlifidir. Onun “XIX-XX əsr Qərbi Azərbaycan aşıq və el şairlərinin yaradıcılığının dil və üslub xüsusiyyətləri (Dərələyəz mahalı üzrə)” mövzusunda yazdığı elmi monoqrafiya bu mövzuda yazılmış ilk doktorluq dissertasiyasıdır.
Qeyd: Sözügedən qədim kitabları "Müvəkkil Hüquq Mərkəzi" İctimai Birliyi Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə "Qərbi azərbaycanlıların yurd həsrəti: Salyana deportasiya" layihəsi çərçivəsində Salyan rayonun apardığımız araşdırma zamanı bizə təqdim edilmişdir.
Səməd Vəkilov
Tədqiqatçı-hüquqşünas
Fotoqraf: Rahim Qədimov
4-08-2025, 18:18
Xalqın kisəsindən getmək...
Elçin Əfəndiyev xalqın kisəsindən getdi. İndi mən "...Elçin Əfəndiyevin itkisi bütöv bir millətin kədər faktıdır", deyən Ustad müəllimimin acısını çox yaxşı anlayıram. Prof. Cahangir Məmmədli bizlərə altmışıncılar nəsrindən doğan əxlaqı, insani keyfiyyətləri, bəşəri duyğuları, millət sevgisini, Vətənə bağlılığı aşılayır, sevdirir və öyrədirdi. Bu məqam kənardan bəsit görünsə də, fəqət kompüter dövrünün gənclərinə müasir klassiklərimizi, onların nəsrini, nəzmini tanıtdırmaq heç də asan iş deyildi. Deyərdim, yüksək ləyaqət məsələsi idi.
Bir də bu gün ədəbiyyatımızın Qorqud Atası - Anarın kədərinin izharına çevrilən fikirlərinə dərindən sarsıldım: "...Böyük nasiri, dramaturqu, tənqidçini, ictimai xadimi, qayğıkeş ailə başçısını itirdik. Mən isə bizim nəsildən olan sonuncu yaxın dostumu itirdim".
Tələbəykən mütamadi olaraq Ustad müəllimimgilə baş çəkər, o xudmani hücrəsində yaratdığı kiçik və səliqəli kitab rəfinin ən başındaca Elçin Əfəndiyevin cild-cild, Yazıçı Anarın bir-birindən qiymətli əsərlərini görürdüm. Ötən aylarda müəllimlərimizlə birgə Ustad müəllimimiz Cahangir Məmmədlinin kənddəki kiçik bağına yığışdıq. O əsnada müəllimim məni özünün yazı otağına dəvət elədi. Burada da Elçin Əfəndiyevin, Anarın kitabları ən yuxarıdaca dayanmışdı. Həmin kitablardan aşağıda Cahangir Məmmədlinin bu yaxınlarda çapdan çıxan "Altmışıncılar nəsrinin poetikası" adlı monoqrafiyasında yaradıcılıqlarının parlaq dönəmlərini yaşayan altmışıncılar birlikdə xoşbəxt və diri görünürdülər...
Əsgər İsmayılov
Elçin Əfəndiyev xalqın kisəsindən getdi. İndi mən "...Elçin Əfəndiyevin itkisi bütöv bir millətin kədər faktıdır", deyən Ustad müəllimimin acısını çox yaxşı anlayıram. Prof. Cahangir Məmmədli bizlərə altmışıncılar nəsrindən doğan əxlaqı, insani keyfiyyətləri, bəşəri duyğuları, millət sevgisini, Vətənə bağlılığı aşılayır, sevdirir və öyrədirdi. Bu məqam kənardan bəsit görünsə də, fəqət kompüter dövrünün gənclərinə müasir klassiklərimizi, onların nəsrini, nəzmini tanıtdırmaq heç də asan iş deyildi. Deyərdim, yüksək ləyaqət məsələsi idi.
Bir də bu gün ədəbiyyatımızın Qorqud Atası - Anarın kədərinin izharına çevrilən fikirlərinə dərindən sarsıldım: "...Böyük nasiri, dramaturqu, tənqidçini, ictimai xadimi, qayğıkeş ailə başçısını itirdik. Mən isə bizim nəsildən olan sonuncu yaxın dostumu itirdim".
Tələbəykən mütamadi olaraq Ustad müəllimimgilə baş çəkər, o xudmani hücrəsində yaratdığı kiçik və səliqəli kitab rəfinin ən başındaca Elçin Əfəndiyevin cild-cild, Yazıçı Anarın bir-birindən qiymətli əsərlərini görürdüm. Ötən aylarda müəllimlərimizlə birgə Ustad müəllimimiz Cahangir Məmmədlinin kənddəki kiçik bağına yığışdıq. O əsnada müəllimim məni özünün yazı otağına dəvət elədi. Burada da Elçin Əfəndiyevin, Anarın kitabları ən yuxarıdaca dayanmışdı. Həmin kitablardan aşağıda Cahangir Məmmədlinin bu yaxınlarda çapdan çıxan "Altmışıncılar nəsrinin poetikası" adlı monoqrafiyasında yaradıcılıqlarının parlaq dönəmlərini yaşayan altmışıncılar birlikdə xoşbəxt və diri görünürdülər...
Əsgər İsmayılov
1-08-2025, 13:51
Muğam sənəti yaşadıqca Arif Babayev məktəbi də yaşayacaq - Adil Kərimli
"Xəstəxanada Arif Babayevlə görüşəndə, onun gözündəki razılığı gördük”.
Bu sözləri mədəniyyət naziri Adil Kərimli Xalq artisti Arif Babayavlə Beynəlxalq Muğam Mərkəzində keçirilən vida mərasimində çıxışı zamanı deyib.
“Arif Babayevlə bağlı minlərlə, milyonlarla insanın qəlbində xatirə var. Çünki o milyonlarln sevimlisi, milyonların sənətkarı idi”.
Nazir bildirib ki, Prezident İlham Əliyev və Birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva tərəfindən nekroloq imzalanıb.
“Azərbaycan dövləti daim Arif Babayev şəxsiyyətinə və yaradıcılığına xüsusi diqqət göstərib. Ulu Öndər Heydər Əliyev görkəmli sənətkara qarşı xüsusi qayğı və ehtiram nümayiş etidirib. Prezindent İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva da böyük sənətkarın sənətini yüksək qiymətləndirmişdir”.
“Heydər Əliyev Fondu Xalq artisti Arif Babayevin səhhətində yaranan problemdən dərhal sonra məsələni nəzarətə götürdü” - deyə o qeyd edib.
A.Kərimli bildirib ki, Arif Babayev üçün həkimlərimiz əllərindən gələn bütün imkanları səfərbər etmişdilər.
Adil Kərimli qeyd edib ki, Azərbaycan böyük oğlunu, böyük bir sənətkarını itirib.
“Azərbaycan muğam sənəti yaşadıqca Arif Babayev sənəti də, məktəbi də yaşayacaq. Biz fəxr edirik ki, belə sənətkarlarımız var”- deyə nazir çıxışının sonunda bildirib.
1-08-2025, 13:30
Prezident Fəxrəddin Manafovla bağlı sərəncam İMZALADI
Azərbaycan kino sənətinin inkişafında xidmətlərinə görə Fəxrəddin Manaf oğlu Manafov “Şöhrət” ordeni ilə təltif edillib.
Bu barədə Prezident İlham Əliyev Sərəncam imzalayıb.
Qeyd edək ki, avqustun 2-də aktyor Fəxrəddin Manafovun 70 yaşı tamam olacaq.
1-08-2025, 10:07
Arif Babayev vəfat etdi
Xalq artisti Arif Babayev dünyasını dəyiyişib.
Xanəndə bu gün səhər saatlarında vəfat edib.
O, iyulun 23-də kəskin tənəffüs çatışmazlığı diaqnozu ilə Qax Rayon Mərkəzi Xəstəxanasına yerləşdirilib.
Vəziyyəti kritik ağır olduğundan paytaxtdakı Mərkəzi Klinikaya təxliyə edilib.
"Bu gün səhər saat 06:30 radələrində xalq artisti, görkəmli ictimai xadim, sevimli muğam ustadı Arif İmran oğlu Babayev Mərkəzi Klinikanın Reanimasiya və intensiv terapiya şöbəsində həyata keçirilən hər tərəfli kompleks müalicə tədbirlərinə baxmayaraq vəfat etmişdir. Mərkəzi Klinikanın kollektivi xalqımıza və mərhumun yaxınlarına dərin hüznlə baş sağlığı verir", - klinikadan bildirilib.
Arif Babayev 1938-ci ildə Ağdamın Sarıhacılı kəndində anadan olub. Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət İnstitutunu bitirib.
1982-ci ildə Bülbül adına Orta İxtisas Musiqi Məktəbində ilk muğam müəllimi kimi çalışmağa başlayıb. Daha sonra 1984-cü ildə ilk muğam müəllimi kimi Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasına işə qəbul olunub.
1990-cı ildə tarixdə ilk dəfə muğam professoru adı alıb. Milli Konnservatoriyanın Muğam kafedrasına rəhbərlik edib. O, eyni zamanda Xəzər Universitetində muğam dərsi də verib.
29-07-2025, 19:05
Şəhid jurnalistlərin xatirəsinə həsr edilmiş filmin təqdimatı olub
Torpaqlarımızın suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda gedən döyüşlərdə xidməti borcunu yerinə yetirərkən qəhrəmancasına həlak olan mətbuat nümayəndələrinin - şəhid jurnalistlərin xatirəsinə həsr olunmuş film Mərkəzi Elmi Kitabxananın Qarabağ müharibəsi qəhrəmanları fondunda ictimaiyyətə təqdim olunub. Ekran əsərinin təqdimatı Mahmud Kaşqari adına Beynəlxalq Fondun təşəbbüsü ilə reallaşıb.
Bu barədə Fonddan məlumat verilib.
Bildirilib ki, mərasimdə Fondun prezidenti, Milli Məclisin deputatı Cavanşir Feyziyev, BDU-nun Jurnalistika fakültəsinin Multimedia və Elektron Kommunikasiya kafedrasının professoru Sevil Həsənova, Azərbaycan Televiziyasının İctimai-siyasi proqramlar studiyasının Tarix şöbəsinin rəhbəri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Mahir Qəribov, AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun professoru Asif Rüstəmli, AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun Azərbaycan dili tarixi şöbəsinin müdiri, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Xədicə Heydərova, AzTV-nin Beynəlxalq Radiosunda proqram rəisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Natəvan Atamoğlanova, Fondun əməkdaşı filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Xəyalə Əfəndiyeva çıxış edərək xidməti vəzifələrini yerinə yetirərkən şəhid olan jurnalistlərin mediadan döyüş cəbhəsinə uzanan ömür yolundan söz açıblar.
Zəfərimizin memarı olan vətən övladlarının xatirəsi işığında Kaşqari Fondunun təşəbbüsü ilə mütəmadi keçirilən belə anım tədbirlərinin gəncliyimiz üçün böyük əhəmiyyətini diqqətə çatdıran Bakı Dövlət Universitetinin professoru Yeganə İsmayılova mənəvi dəyəri böyük olan bu işləri ərsəyə gətirənlərə iştirakçılar adından minnətdarlığını bildirib.
Diqqətə çatdırılıb ki, bu, Mahmud Kaşqari adına Beynəlxalq Fondun “Cəbhə gündəlikləri” memuarı və silsilə portret filmləri layihəsi əsasında baş tutub. Məqsəd gənc nəslin vətənpərvər ruhda tərbiyə olunması, gənclərə milli-mənəvi dəyərlərimizin təbliği, Vətən qarşısında peşə məsuliyyətinin və vətəndaşlıq borcunun müqəddəsliyini aşılamaq, Vətənə sevginin ideal nümunəsi kimi şəhidlərin örnək həyatını işıqlandırmaq, kitab səhifələrində, film kadrlarında əbədiləşdirməkdir.
Sonra ekran əsəri təqdim olunub.
Filmdə Qarabağ həqiqətlərini dünya ictimaiyyətinə çatdıran Milli qəhrəmanlar Çingiz Mustafayevin, Salatın Əsgərovanın, döyüşlərdə həm qələmi, həm silahı ilə vuruşan Kazımağa Kərimovun, Qarakənd faciəsində şəhid olan Alı Mustafayev, Osman Mirzəyev, Fəxrəddin Şahbazovun, 44 günlük müharibədə şəhid olan Azad Azərbaycan Televiziyasının əməkdaşı Davud Qurbanovun, işğaldan azad olan kəndlərimizi, şəhərlərimizi qarış-qarış, addım-addım gəzərək ermənilərin törətdiyi vəhşilikləri sənədləşdirən fədakar jurnalist, AZƏRTAC-ın müxbiri Məhərrəm İbrahimovun və AzTV-nin əməkdaşı Sirac Abışovun şəxsində şəhidlərimizin ömür yolu işıqlandırılıb.
26-07-2025, 15:33
Milli Mətbuat - 150
Milli mətbuatımızın banisi
Milli köklərə bağlılığımız bizi daim uca pillələrə qaldırıb. Tarixdə bu kimi hallar minlərlədir. Düşünən beyinlərimiz sayəsində xalqımız həmişə işıqlı səmtlərə çıxıb. Ölkəmizin işıqlı səmtlərindən biri də sözsüz ki, milli mətbuatdır. Mətbuatı əbəs yerə dördüncü hakimiyyət adlandırmırlar. 150 il bundan əvvəl – 22 iyul 1875-ci ildə Azərbaycan mətbuatı öz simasını dahi Həsən bəy Zərdabi tərəfindən xalqa bəyan etdi və öz işığını hər tərəfə yaydı... Həmin vaxtdan Azərbaycan mətbuatı çətin, lakin çox şərəfli yol keçib, bu gün də öz funksiyasını şərəflə qoruyur...
Azərbaycanın görkəmli ziyalısı Həsən bəy Zərdabi 28 iyun 1837-ci ildə Göyçay qəzasının Zərdab kəndində anadan olub. İlk təhsilini Zərdab kəndindəki mədrəsədə alıb. Burada ərəbcə və farsca öyrənən Zərdabi 1852-ci ildə Şamaxı şəhərində açılan rusca dünyəvi təhsil verən məktəbə yazılıb. Orta təhsilini Şamaxı şəhərində başlayaraq Tiflisdə tamamlayıb. 1861-ci ildə Moskva Universitetinə daxil olub, dörd il sonra həmin universitetin təbiət-riyaziyyat fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib.
Ali təhsil ocağında oxuduğu müddətdə tələbələr arasında xüsusi olaraq seçildiyinə görə onun universitetdə saxlanılması qərarı qəbul edilib, lakin vətəninə olan sonsuz məhəbbəti, xalqına, millətinə xidmət etmək arzusu onu Azərbaycana çəkib gətirib.
Zərdabi universiteti bitirdikdən sonra Tiflisdə Torpaq İdarəsində (Mejovoy Plata) işləməyə başlayıb. Bu vəzifədən ayrıldıqdan sonra 28 fevral 1868-ci ildə Qubada məhkəmə katibi işləyib. 4 oktyabr 1868-ci il tarixində işinə son verildikdən sonra bir müddət müstəqil məhkəmə vəkilliyi edib. 18 noyabr 1869-cu ildə Bakıdakı məktəblərin birində təbiət elmləri üzrə müəllim kimi işə düzəlib.
Soldan sağa İsmayıl Qaspıralı, Həsən bəy Zərdabi, Əlimərdan bəy Topçubaşov.
O ərəfələrdə Azərbaycanın mərkəzi şəhəri olan Bakının sürətli inkişafı milli mətbuatın yaranması zərurətini doğurmuşdur. Ana dilində qəzetə böyük ehtiyac olduğunu dərk edən Həsən bəy Zərdabi qəzet çap etmək üçün hökumətə müraciət etmişdir, lakin buna nail ola bilməmişdir. Sonda Bakı valisi Staroselskinni senzura məsələsini öz öhdəsinə götürməsindən sonra qəzet çıxarmaq üçün icazə ala bilmişdir. Xeyli əzab-əziyyətdən sonra 1875-ci ilin 22 iyulunda Bakıda qubernator mətbəəsində Azərbaycan dilində "Əkinçi" qəzetinin nəşrinə müvəffəq olmuşdur. Bu qəzetlə Azərbaycan milli mətbuatının əsası qoyulmuşdur.
"Əkinçi" qəzeti 1877-ci ilin 29 sentyabrına qədər çapını davam etdirmiş, ayda iki dəfə 300–400 tirajla nəşr olunmuşdur. Bu illər ərzində qəzetin 56 nömrəsi işıq üzü görmüşdür. Bu da bir həqiqətdir ki, "Əkinçi" qəzeti fəaliyyət göstərdiyi 2 ildə özünün müqəddəs amalına - xalqın maariflənməsinə ləyaqətlə xidmət etmişdir.
Sərt təqiblər üzündən Zərdabi 16 illik sürgün həyatı yaşamışdır. 1896-cı ildə uşaqlarının təhsilləri ilə bağlı Bakıya köçmüş və "Kaspi" qəzetində işləməyə başlamışdır. Bir müddətdən sonra Bakı Şəhər Dumasına deputat seçilmişdir, maarif komissiyasının üzvü olmuşdur. Ən əsası, Həsən bəy Zərdabi həmişə əzilən və istismar olunan kütlələrin tərəfində olmuşdur.
1880-1890-cı illərdə Həsən bəy Zərdabinin Bakıda və Tiflisdə çıxan "Ziya", "Kəşkül", "Kaspi", "Novoye obozreniye" və digər qəzetlərdə Azərbaycan və rus dillərində çoxlu elmi-kütləvi məqalələri nəşr olunmuşdur. Ömrünün sonlarına yaxın Bakı Şəhər Dumasının maarif şöbəsində işləmişdir.
22 iyul 2025-ci ildə Azərbaycanda milli mətbuatın yaranmasının 150 ili tamam olur. 1875-ci ilin bu günündə dövrün mütərəqqi fikirli ziyalısı Həsən bəy Zərdabi böyük çətinliklər hesabına “Əkinçi” qəzetini çap etdirmişdir.
22 iyul uzun illərdir Azərbaycan mətbuatının yaranma günü kimi qeyd olunur. Azərbaycanın maarifçilik tarixinin ən parlaq çağları bu dövrdən başlanır. Yəni 150 il əvvəl – 1875-ci il iyulun 22-də görkəmli ziyalı, təbiətşünas alim və maarifçi-publisist Həsən bəy Zərdabinin Azərbaycan dilində nəşr etdirdiyi “Əkinçi” qəzeti milli mətbuatımızın ilk nümunəsi və ölkəmizin həyatında mühüm hadisə kimi tarixə düşmüşdür.
Həsən bəy Zərdabi zəngin ədəbi irsi və fəaliyyəti ilə Azərbaycan mədəniyyəti tarixinə yaddaşlardan silinməyən izlər qoymuş böyük tarixi və ədəbi şəxsiyyətdir. Onun xalqı qarşısındakı xidmətləri unudulmazdır.
Və nə qədər Azərbaycan mətbuatı var, Həsən bəy Zərdabi də xatırlanacaq!
Hüseyn İSAOĞLU,
AYB-nin və AJB-nin üzvü, yazıçı- publicist
26-07-2025, 14:37
Arif Babayevin vəziyyəti AÇIQLANDI
"Xalq artisti Arif Babayevin vəziyyəti ağır stabil olaraq qalır".
Bu barədə Mərkəzi Klinikanın Baş həkimi Prof. Dr. Kamran Musayev məlumat verib.
"Müalicəsi Reanimasiya və intensiv terapiya şöbəsində davam etdirilir, - o bildirib.
Qeyd edək ki, 23.07.2025-ci il tarixində saat 17:30 radələrində Xalq artisti Arif Babayev kəskin tənəffüz çatışmazlığı diaqnozu ilə Qax Rayon Mərkəzi Xəstəxanasına hospitalizasiya olunub. Bildirilib ki, pasiyent dərhal intubasiya olunaraq süni tənəffüs dəstəyilə təmin olunub. O, dünən axşam saatlarında təcili tibbi yardım maşını ilə Qax Rayon Mərkəzi Xəstəxanasından Bakıya - Mərkəzi Klinik Xəstəxanaya təxliyə olunub.
Sorğu
Saytımızda hansı mövzulara daha çox yer verilməsini istəyirsiniz?
Son buraxılışımız
Facebook səhifəmiz
Reklam
Hava
Valyuta
Reklam
Sayğac
Ən çox baxılanlar
Köşə
Xəbər lenti
Foto
Bütöv.az
Video
"Vətən Qəhrəmanları" Şəhid İlyas Nəsirov
All rights reserved ©2012 Butov.az
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!
Created by: Daraaz.net Wep Developer By DaDaSHoV
MATERİLLARDAN İSTİFADƏ EDİLƏRKĦƏN PORTALIMIZA İSTİNAD ZƏRURİDİR!!!